THUỞ BAN ĐẦU

Vẽ tranh tường , tên gọi có thể hiểu là trang trí theo đơn hàng với mô típ có sẵn.Lối vẽ luôn  phù hợp với nhu cầu quần chúng,màu sắc vui tươi,đường nét mộc mạc,có khi là tỉ mỉ nhưng dễ cảm nhận với người xem.

Không giống như nước ngoài ,luôn có những họa sĩ danh tiếng để lại những công trình vẽ tranh tường vĩ đại trên vòm nhà thờ hay nơi công cộng nào đó.Điển hình là Raffaello và Michelanelo( thời kỳ Phục hưng), cùng danh họa Leonardo Da Vinci tạo ra bộ ba tam giác vàng hội họa thế giới,đã để lại cho nhân loại những kiệt tác tranh tường "độc nhất vô nhị".Mà cho tới thời đại văn minh hiện nay cũng không lý giải nổi,vì sao các bậc thầy có thể làm được như thế?Ngoài ra ,họa sĩ nước ngoài họ cũng có sân chơi Vẽ tranh tường đường phố chuyên nghiệp,mà nơi đó các bức tường được thể hiện đủ màu sắc nghệ thuật đa dạng và phong phú,đan xen những bút pháp hết sức lạ lẫm.Ở Việt Nam không có khái niệm vẽ tranh tường mang lại giá trị nghệ thuật,đa số hoạt động tự phát,lối vẽ tùy hứng,tranh luôn thiên về một màu thị trường.Vì lẽ đó giới phê bình nghệ thuật chính thống không đánh giá cao và xem dòng tranh này giống như sự mua vui hay là giải trí tức thời.Cũng có một vài tác phẩm tranh tường của Việt Nam được bước vào ngôi đền nghệ thuật, như tác phẩm Cửu long ẩn vân vẽ trần  Lăng Vua Khải Định của họa sĩ Phan Văn Tánh được cả thế giới ca tụng.Chỉ vậy thôi,thật ít và quá đơn độc.Riêng Trường Đại học Mỹ thuật Công nghiệp Hà Nội có hẳn một khoa đào tạo Tranh hoành tráng,nhưng phương thức thể hiện là tranh ghép gốm,tác phẩm được đặt ở không gian rộng như các quảng trường,bảo tàng hay công viên.

 

Các nghệ sĩ vẽ tranh tường của Việt Nam cũng có nhiều người được học hành bài bản:Từ Mỹ thuật,Kiến Trúc,Sân khấu ,Sư phạm nhạc họa...Số này vừa sáng tác,có công việc chính hoặc giảng dạy một nơi nào đó.Họ xem công việc vẽ tranh tường giống như thỏa đam mê và có thêm thu nhập.Còn phần lớn còn lại là tự học nghề,theo lớp tự do hoặc đi làm từ các công trình rồi trau dồi kỹ năng làm việc.Những trường hợp này đa phần gắn chặt cuộc sống và vẽ tranh tường với nhau.Xem vẽ tranh tường như một nghề để duy trì và tồn tại.Họ có thể đá sang các lĩnh vực liên quan khác như :Sơn nước ,giả đá,giả gỗ,làm hồ cá hay hòn non bộ,phù điêu,tiểu cảnh ,điêu khắc hay kẻ vẽ chữ...

 

Nhìn chung tranh tường ở Việt Nam có tuổi đời chưa nhiều, nhen nhóm xuất hiện khoảng vào thập niên 90,khi đó nền kinh tế bắt đầu mở cửa.Các nhà hàng ,cửa hiệu kinh doanh bắt đầu nở rộ.Nhu cầu trang trí tăng cao,các bức tường khô cứng được thay bằng những bức tranh với đủ màu sắc bắt mắt.Qua thời gian trôi đi thì vẽ tranh tường giống như một nhu cầu thị hiếu trang trí ,lan tỏa từ thành thị đến nông thôn.

    GÍA CẢ VÀ CÁCH THỨC LÀM VIỆC

Không giống như tranh sáng tác tác.Giá tiền cao hay thấp tùy thuộc vào giá trị nghệ thuật cùng tên tuổi của tác giả.Tranh tường thường quy đổi ra mét vuông.Tùy thuộc vào số lượng nhiều ít và chi tiết bức tranh khó hay dễ.Tính nôm na,với mức thấp nhất từ 150 ngàn trên một mét vuông cho tranh dễ,đến vài triệu đối với tranh có độ khó cao.Người vẽ đa phần tự quy đổi thời gian để nhận đơn hàng.Họa sĩ thạo việc và nhanh nhẹn có thể vẽ ngày trên 10 m.Với mức thu nhập vài triệu một ngày cho  người nhận trực tiếp,và từ 500-1 triệu đối với người làm công, cũng có thể gọi là cao nếu duy trì đơn hàng đều đặn.

Nhưng thực tế nghề vẽ tranh tường rất ít được cày ải liên tục đều đặn và thường xuyên.Nếu ai đó cầm cọ liên tục 6 tháng trong một năm  cũng gọi là thành công.Yếu tố cạnh tranh,nhu cầu đang ít dần,người vẽ nhiều,kinh tế suy thoái cũng là một tác nhân ảnh hưởng khá nặng nề.Nếu không biết cân đối đơn hàng và thời gian làm việc thì dễ bị thua lỗ .Đối với các nhóm hoạt động với nhân lực nhiều thì phải biết làm Marketing,chi phi quảng bá sản phẩm cũng ngốn khá nhiều ngân sách.Vì vậy nhiều công ty tranh tường thu không đủ bù chi.Họ lặng lẽ rút lui rồi chuyển hướng sang một lĩnh vực khác.Đối với người hoạt động độc lập thì áp lực đỡ hơn,nếu có nhiều khách hàng quen thì thu nhập gọi là tạm ổn.Vì chi phí ít,giá có thể cạnh tranh nhưng không có được những công trình tầm quy mô đủ lớn,để kéo thời gian làm việc liên tục.Mong muốn có đơn hàng đều đặn luôn là một bài toán không có lời giải.

PHONG CÁCH TẠO RA THỊ HIẾU CỦA TỪNG NHÓM VẼ

Trong thế giới vẽ tranh tường cũng có nhiều gu thẩm mỹ khác nhau.Phong cách của mỗi người sẽ tạo ra thị hiếu của từng tệp khách hàng.Có họa sĩ độc tôn một dòng tranh khác biệt,thậm chí vẽ kỳ công đến độ như cực thực.Đó là T.L.Đ xuất thân vẽ gốm Bát Tràng ,khi vẽ tranh tường đồng quê anh luôn hướng tới sự hoàn mỹ giống như sáng tác.Còn Đ.D thì đặc tả mảng khối nổi bật của cây bông giấy,xem tranh anh khách ngỡ như ảnh chụp,có điều ánh sáng và đường nét lung linh và huyền ảo hơn.Nguyễn Tâm-Art thì luôn làm tròn vai với nhiều dạng tranh,không tập trung một mảng nào nhưng sẽ tối ưu kinh phí phù hợp nên được khách hàng hài lòng và lựa chọn.Đối với Mỹ Thuật Việt thì nắm bắt sở trường vẽ bầu trời và sơn thủy.Cách vẽ sạch sẽ ,màu trong veo ,cây tán lá và núi non đều rất ngọt.Mỹ thuật A.N chuyên đi săn công trình lớn tại các tập đoàn,có lúc nhận cả vài ngàn mét tranh,tại khu nghỉ dưỡng hoặc khu vui chơi cao cấp.Riêng về thể loại tranh mai đào tết hay dòng ke chữ nghệ thuật đều có những cá nhân vẽ khác biệt.Đáng kể phải nói tới T.T.N có cách vẽ mai đào tươi rói và lấp lánh,nhìn cánh hoa yển chuyển rung rinh mọi người như thấy mùa xuân rồi.Họa sĩ gìa U70 tuổi H.L chuyên dùng sơn dầu kẻ chữ mà nét tinh sắc xảo đến lạ kỳ,nhìn mỗi bảng hiệu ông vẽ với nét cổ xưa điệu nghệ lại nhớ về thời bao cấp đầy khó khăn.Có nhóm tranh tường chuyên tập hợp các họa sĩ tốt nghiệp tại Thành phố Hồ Chí Minh,đó là S.P. Nhóm này hoạt động khá sớm,các thành viên tương đối giỏi nghề và đều tách ra làm riêng.Như anh em H.Đ,Tranh tường A.C, Ngôi nhà Mỹ thuật Th.H,Tranh tường Q.D,Tranh tường C.Ph,Tranh tường H.L(họa sĩ nữ)

Lại nói về phụ nữ dấn thân vào nghề vẽ tranh tường.Họ có thế mạnh giao tiếp tốt,biết tập hợp và quy tụ nhiều họa sĩ giỏi.Chạy show cả Nam ra Bắc.Đà Nẵng có Th.T.N,Bắc có H.L và H.Đ.Sài Gòn có Th.Ng vừa là cô giáo kèm nhận đơn tranh tường.Đồng Tháp có Mỹ thuật A.Th

Lại có nhóm vẽ tranh Mầm non khá ngộ nghĩnh,nhìn nét vẽ đã mê,thấy được sự hồn nhiên ngây thơ trong trẻo.Người thì vẽ súng khá kỹ thuật(kiểu Aibrush) nhưng sắc màu vẫn lấp lánh như nét cọ.Đó là họa sĩ ở Phan Thiết L.Q.L.Ở Sài Gòn còn có nhiều nhóm vẽ Graffity đẹp không kém nước ngoài,họ tạo được một sân chơi riêng biệt và đầy chất nghệ thuật,trên những cửa cuốn với sắc màu rất ma mị.Nói chung mỗi người đều có một sở trường và thế mạnh ,ai cũng có đất sống ,nếu biết tận dụng khả năng của mình.

Riêng cái tên vùng miền vẽ tranh tường đều nở rộ muôn màu.Người ở Huế thì đặt Mỹ thuật Cố đô,kẻ trong Nam thì gọi Mỹ thuật miền Nam,Mỹ thuật Đông nam bộ,Mỹ thuật miền Tây,Vẽ tranh tường Hà Nội...Và tất cả các tỉnh ,thành phố,huyện,thậm ở xã đều đặt một cái tên  của đơn vị vẽ tranh tường .Vui và thú vị với cách làm thương hiệu này.

 KẾT HỢP CÁC CÁC CÔNG TRÌNH NỘI NGOẠI THẤT

Trước kia,khi chưa có trào lưu vẽ tranh tường trang trí thì các bản vẽ kiến trúc và nội thất,người ta hay tạo điểm nhấn ở những không gian nào đó là các bức tranh Canvas.Nhưng giờ đây thường được thay thế bằng các bức tranh tường.Nó dễ thi công và giá thành cũng  khá mềm.Mà nếu ở trong nhà có độ bền lên đến mấy chục năm. Vì vậy các công ty Xây dựng và Nội thất luôn có sẵn những đối tác vẽ tranh tường thân thiết.Hoặc họ thành lập hẳn một phòng ban vẽ tranh,và trả lương tháng như nhân viên.Còn các công trình vẽ tranh công cộng,đường phố,nhà văn hóa,tranh cổ động đều có chính sách trả phí cụ thể.Đơn vị đầu tư và người vẽ luôn có sự thương lượng hợp lý khi làm việc.Người vẽ năng động có thể làm độc lập,kết hợp nhóm,liên kết với các công ty,tập đoàn.Để tránh thời gian chết cũng là một thành công đối với nghề vẽ tranh tường.

NGHỀ VẼ TRANH TƯỜNG VIỆT NAM ĐANG TIẾN DẦN ĐẾN GIÁ TRỊ NGHỆ THUẬT

Có một số họa sĩ nổi tiếng và thành danh cũng tham gia vẽ tranh tường .Trong số đó phải kể tới họa sĩ Lê Kinh Tài,người có tranh bán giá cao nhất Hội họa đương đại.Tranh anh được các nhà sưu tập mua tới 100 ngàn USD.Khi chưa thành danh Lê Kinh Tài coi việc vẽ tranh tường là một phương tiện kiếm sống.Khi thành danh thì anh vẽ chính tác phẩm của mình lên tường để trưng bày.Người thứ 2 khi nhắc đến tên cả giới mỹ thuật đều không xa lạ.Đó là họa sĩ lão làng Nguyễn Trung Tín-cây đa cây đề của làng Hội họa(Nguyên phó hiệu trưởng Trường Đại học Mỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh-Phó chủ tịch Hội Mỹ thuật Việt Nam).Ông là người nhận được nhiều đơn đặt hàng của  Bảo tàng các tỉnh phía Nam.Và quy tụ được nhiều họa sĩ giỏi của mình từng là học trò tới hợp tác.Người thứ ba là họa sĩ Trịnh Minh Tiến ,anh vừa đoạt giải nhất ,mỹ thuật Châu Á.Họa sĩ tài năng này từng đưa tác phẩm của mình lên tranh tường ,bằng lối vẽ Cực thực Airbrush.

Gần đây nhất giới mỹ thuật lại xôn xao với tác phẩm tranh tường đồ sộ "bậc nhất vô nhị",Ký ức Điện Biên to hàng ngàn mét vuông.Cách xây dựng bố cục và hình thể chỉn chu đến kinh ngạc.Nó đạt đến cảnh giới cao của nghệ thuật.Để đạt được điều đó đơn vị đầu tư đã mời những họa sĩ giỏi nhất ,từ khắp miền tổ quốc.Nhiều nhất là các họa sĩ tốt nghiệp trường Mỹ thuật Yết Kiêu-Tiền thân của Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương.

Ở một lĩnh vực nào đó đều có những người tài hoa ẩn mình trong đám đông.Vì đôi khi thấy sản phẩm của họ mà không biết tác giả là ai.Mỗi lần đi nhà thờ hay ngoạn cảnh chùa chiền ta chợt rùng mình khi chiêm ngưỡng những tác phẩm vòm trần đẹp đến tuyệt diệu.Họ có thể là H.B,T.Ph,L.Đ ,Phạm Hoàng Nam ...Dù là tranh tường thôi cũng lấp lánh những sắc màu của nghệ thuật.

Vẫn chưa hết, còn có những nghệ sĩ vẽ tranh tường và thành danh tại nước ngoài.Trong đó có hai người xin kể ra đây :Một gìa,một trẻ.Người đầu tiên ,họa sĩ Vũ Kim Thanh(U70),hiện sống tại Luân Đôn-Vương Quốc Anh.Có rất nhiều đơn hàng của người họa sĩ này thể hiện đạt đến độ Cực thực.Người thứ hai là cô nàng còn khá trẻ,từng học kiến trúc với cái tên mỹ miều Jenny Pham(Trang)-ngụ cư tại Úc,một người luôn mong muốn đưa tranh nghệ thuật lên tường.Họ đã đang làm việc và sống được cái nghề của mình tại nơi xứ người.

LỜI KẾT

Với việc vẽ tranh tường và sống được cùng nó cũng luôn điều trăn trở.Trong một bài viết ngắn này tôi chưa thể nói đầy đủ,mọi góc cạnh và cuộc sống  của những anh em đang cầm cọ.Đây mới chỉ là một trải nghiệm của bản thân,người có thâm niên làm việc trên 15 năm.Cảm nhận về nghề vẽ tranh tường với nhiều thăng trầm.Giai đoạn đầu như một luồng gió mới thổi vào không gian sống với nhiều màu sắc vui tươi.Cuộc sống của người vẽ tranh lúc đó cũng khá ổn.Họa sĩ sống được với nghề,được làm đúng với đam mê và sống được với nó cũng là điều hạnh phúc.

Và giờ đây khi thị trường trầm lắng,tất cả đều phải xoay sở để tồn tại.Người phải làm nghề tay trái,kẻ thì buôn thúng bán mẹt nhưng sự đam mê có lẽ vẫn không bao giờ hết.Trong tâm trí vẫn nghe ngóng chờ đợi ngoài kia có ai sẽ gọi tên mình.Anh ơi ghé qua quán em khảo sát vẽ tranh tường nhé!Như vậy thì còn có gì vui hơn?

Nguyễn Tâm-Art(0947213776)